نخستین حضورش در عرصه بازیگری، استعداد و توانمندی چشم‌نواز او را به مخاطبان و منتقدان نمایاند و اولین موفقیت را برایش به ارمغان آورد؛ در فیلم «بایسیکل‌ران» ساخته محسن مخملباف دیده شد و سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش دوم مرد هفتمین جشنواره فیلم فجر را از آن خود کرد. اسماعیل سلطانیان سال 1383 توانست در جشنواره بیست و سوم فیلم فجر، برای فیلم «کافه ترانزیت» به کارگردانی کامبوزیا پرتوی، در بخش سودای سیمرغ برای جایزه سیمرغ بلورین نقش دوم مرد، نامزد شود.
او در سال 1333 چشم به طبیعت زیبای روستای هرسین استان کرمانشاه گشود؛ در رشته بازیگری و کارگردانی تئاتر از دانشکده هنرهای دراماتیک فارغ‌التحصیل شد و فعالیت هنری را از سال ۱۳۴۹ با کارگردانی تئاتر آغاز کرد. سال 1364 با نخستین حضورشدر تلویزیون، در سریال «پیر وفا» به کارگردانی مجتبی یاسینی و بیژن صمصامی، اخود را به عنوان یک بازیگر مستعد و خلاق به مخاطبان معرفی کرد.
سال 1387 دوره پرتلاشی را در عرصه سینما و تلویزیون گذراند و در آثار مهمی ایفای نقش کرد. او در این سال با بازی در 4 سریال مهم تلویزیون، نشان داد که به عنوان یک بازیگر حرفه‌ای، حضور در نقش‌ها و کاراکترهای گوناگون برای او کار دشواری نیست. آثار مهم اسماعیل سلطانیان در این سال، بازیگری در سریال «پاپوش» به کارگردانی اسماعیل فلاح‌پور، سریال «یوسف پیامبر» به کارگردانی فرج‌الله سلحشور، سریال «مرد هزارچهره» به کارگردانی مهران مدیری و سریال «رستگاران» به کارگردانی سیروس مقدم است. اسماعیل سلطانیان در سریال «مرد هزارچهره» نقش مهمی بازی کرد و توانست با مهارت خود، آن نقش و همچنین خودش را میان مخاطبان تلویزیون مطرح کند.
اسماعیل سلطانیان علاوه بر ایفای نقش در بیش از 31 فیلم، در حرفه‌های دیگر نیز فعال بوده است؛ کارگردانی1 فیلم، نویسندگی 3 فیلم، تهیه‌کنندگی2 فیلم و دستیار کارگردانی 3 فیلم، بخشی از فعالیت‌های او در دیگر بخش‌های سینما و تلویزیون است. او همچنین در مقام طراح لباس، بازیگردان، مترجم و جانشین مدیر تولید نیز توانمندی‌هایش را در این عرصه به نمایش گذاشته است.
مهم‌ترین آثار این پیشکسوت سینما و تلویزیون در حرفه نویسنده، فیلم «اصحاب کهف» و فیلم «همه دختران من» است. مهم‌ترین ساخته سینمایی او در مقام کارگردان فیلم «همه دختران من» و در حرفه‌ی تهیه کننده، فیلم «اصحاب کهف» و «همه دختران من» است. این هنرمند سینما و تلویزیون، در فیلم «مهاجر» نیز دستیار اول کارگردان بود. اسماعیل سلطانیان از 14 مهرماه 1392، عضو مؤسسه هنرمندان پیشکسوت است.
